Bossche Encyclopedie | Stadsrekeningen

1496

Kapittel 16-24

Uitgaven aan stads fabrykage en vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 27

1497

Kapittel 8-19

Personelen omslag tot betaling van oorlogskostenin den oorlog van den Hertog van Brabant tegen de Gelderschen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 31

Kapittel 5

Beden van 50.000 kroonen tegen de Gelderschen te bezetten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 33

Kapittel 6 en 7

Boden te paard aan de kwartier-schouten en de dorpen in de Meijerijin zake den oorlog tegen de Gelderschen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 33

Kapittel 6 en 7

Gedeputeerden uit de Meijerij opgeroepen ten einde te spreken over de kosten van den laatsten Gelderschen oorlog en het sluiten der rekening.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 34

Kapittel 17

De stads busmeesters of kanonniers maken het geschut gereed om uit te trekken, zij gieten daartoe loden kogels.
Het buskruid binnen deze stad gemaakt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 35

Kapittel 19

Stads Ortensche dijk en stads waard aldaar, door Albert van de Water bewaakt.
Dirk van der Elst anders van Vladeracken stads artileriemeester.
De schuttersgilden bewaken stads poorten en muren tijdens de Gelderschen Oss in asch legden.
De schuttersgilden en de ambachten trekken uit de stad naar Geffen om de Gelderschen te bevechten, daartoe door den Hertog van Sassen aangeschreven gelijk mede de schuttersgilden van het platte land.
Soldij der schutters en van de mannen der ambachten gedurende den tijd dat zij waren uitgetrokken.
De schutters trekken te velden tegen de Gelderschen.
Afrekening der Stad en de Meijerij ter zake van den oorlog met Gelderland.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 36, 38

1498

Kapittel 8

Privilegie van Hertogin Johanna van Brabant, waarbij de steden, vrijheden en dorpen in de Meijerij worden bevolen aan de vestingwerken der stad 's Hertogenbosch in de grachten en stroomen en aan sterkten in de Meijerij, op last van gemelde stad, manschappen te zenden om te komen graven.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 40

Kapittel 9

Brabant wordt met eenen nieuwen Gelderschen oorlog bedreigd.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 43

Kapittel 27

Nadere uitgaven aan kosten in den laatsten oorlog met de Gelderschen toen deze Oss verbrandden en de Hertog van Zassen Oss wilde versterken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 45

1500

Kapittel 7 en 8

Een bode naar den Maaskant uitgezonden om te vernemen wat de ruiters in den zin hadden, die daar in groote getale lagen.
Aanschrijving in het kwartier van Maasland aan alle dorpen, om met klokslag gereed te zijn, ten einde die ruiters uit de meijerij te slaan.
Spanning met Gelderland gedurende het bestand.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 50, 51

1501

Kapittel 7 en 8

Spionnen in Gelderland gezonden.
Verbod op het krijgsvolk aan de Geldersche grenzen om de ingezetenen van Gelderland te vangen en schatten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 59

Kapittel 10-16

Zijn uitgaven aan stads fabrijkage, van gebouwen, straten, vestingwerken, Diezewerken, havenwerken, poorten, bruggen, dijken, vonders, enz.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 60

1503

Kapittel 7

Idem Mr. Simon voirs, aan den Hertog gezonden om vrijgesteld te worden van de gevorderde levering van buskruit, tenten en pavelionen mits den laatst doorstanen oorlog met Gelderland, waarin de Hertog toestemde.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 73-74

Kapittel 15 en 17

Dit kapittel bevat zooals in vorige rekeningen, de uitgaven van timmerwerk en arbeidsloon, het is echter meer uitgebreid in werken aan poorten, bruggen en vestingtorens.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 76

1504

Kapittel 11

Regeling van te betalen oorlogskosten in den laatsten oorlog gemaakt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 81

Kapittel 8 en 9

Engelen door de Gelderschen verbrand.
Vertoog aan den Koning-Hertog over den brand en de schaden door de Gelderschen te Empel, Engelen en elders in de Meijerij gesticht.
Nuland, Geffen en andere plaatsen in Maasland aangeschreven om op de been te zijn langs den stroom, omdat die van Nijmegen en de vijand te velde waren, om in de Meijerij een aanslag te doen.
Gravers tot versterking van het blokhuis op den Ham.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 92, 94

1506

Kapittel 6 en 7

Idem, aan Dinther, Heeswijk, Rosmalen en Berlicum om weerbare mannen te zenden naar Empel en Gewanden tot bewaring van der grenzen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 117

Kapittel 18

De Heer van Chieveren beveelt de stad volk van wapnen toe te rusten, om den Franschen wederstand te helpen bieden.
Vuurteekenen van St. Janstoren gegeven, toen Karel van Gelder Poederoijen wilde ontzetten, terwijl het volk van wapenen dezer stad uit was om dat ontzet te beletten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 120

Kapittel 19

Aankoop van oorlogsbehoeften.
De burgers der stad met hellebaarden en spiesen gewapend.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 121

1507

Kapittels 7, 8 en 9

Te Bokhoven het ijs in de rivier de Maas voor den vijand opgebroken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 138

Kapittel 23

Vier Geldersche gevangenen van Megen naar 's Hertogenbosch gebragt, om te worden verhoord en gestraft.
De bussen en het veldgeschut uitgezet, op de tijding dat de Gelderschen over de Maas kwamen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 145, 146

Kapittel 24

Aankoop en herstel van geschut; aankoop van salpeter en zwavel voor het vervaardigen van buskruid.
Aankoop van pijlen; vervaardiging van buskruid, en gereedschappen tot dat einde gebruikt; aankoop van bijlen.
Aankoop van lood voor kogels; maken van salpeter en buskruid; gereedschappen tot het vervoer en maken van buskruid; daglonen voor het maken van buskruid; maken van buskruid, geschut bereiden en herstellen.
Aankoop van geschut; lood voor kogels van den Vorst van Anholt; de groote bus of het groot kanon door den Vorst van Anholt voor Poederoijen gebruikt andermaal met schieten beschadigd; affuit der groote bus.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 154, 155, 156, 157

Kapittel 37

De Directie over de oorlogszaken, in het huis Rodenborg, op de Markt gehouden.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 171

1509

Kapittel 22

Versmeden van het groot kanon genaamd de Noodslang te Antwerpen. Vervoer naar 's Hertogenbosch en buiten de Vuchterpoort om daarmede proefschoten te doen; de nieuwe kamer van het groote kanon bij de proefschieting gebersten, wordt het stuk tot versmeding, in den bogaard van de Jonge Schuts gebragt; kosten op het proefschieten gevallen; hersmeding en nadere proeven.
De Secretaris van den Vorst van Anholt levert daartoe het buskruid; kosten op de proeven gevallen; het kanon de proef doorstaan hebbende met 70 pond buskruid bij iedere lading, wordt den smid op de aannemingsom 80 Rijns. gul. gekort omdat hij aangenomen had, het met 80 pond buskruit in de lading schotvrij te leveren; het kuip of het voorstuk van het kanon met nieuwe banden voorzien en verbonden; Mr. Casper Lyndenaist uit Neurenberg neemt aan voor de stad, binnen hare muren, te gieten twee metalen kartouwen met eene lading van 45 ponden buskruit schotvrij zullende wezen; bouwstoffen tot daarstelling van den daartoe bestemden smeltoven, smidse etc.
Leem tot de gans van de kartouwen materialen; arbeidsloon aan de ovens en de smidse; het maken van den oven voor de kartouwen met 2 schragen waar die vorm op draait; materialen tot fabrijkage der kartouwen.
Twee mislukte gietingen der kartouwen; de derde gieting lukt; de kartouwen beproefd; het koper bij de gieting in de aarde geloopen, uitgegraven en gewasschen; betaling van den geschutgieter voor het gieten der twee kartouwen; overeenkomst der stad en de Meijerij van 's Hertogenbosch met den smid Jan van Zeghen te Keulen, tot het smeden der groote ijzeren noodslang bekend onder den naam van het Stuerghewalt, alnog op de binnenplaats achter het stadhuis te 's Hertogenbosch liggende; twee smidsen daartoe in den Jongen Schutsbogaard daargesteld; materialen tot die smidsen en gereedschappen, benevens tot het bouwen van een huisjetot berging der gereedschappen.
Eerste uitgaven aan smidskolen en ijzer, tot het vervaardigen van het Stuerghewalt; werklieden die Jan van Zeghen en zijn knecht in het smeden van het Stuerghewalt geholpe hebben; betaalde kost, huisvesting en vertering voor Jan van Zeghen en zijnen knecht; betaald loon aan Jan van Zeghen en zijn knecht van Pinksteren tot St. Remigi 1510; eerste uitgaven aan het Stuerghewalt.
Verwijzing naar rekening no 21 van St. Remigi 1511-1512

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 194-195, 196, 197-198, 199, 200, 201

1510

Kapittels 7 en 8

De Gelderschen slaan zich te Rossem neder; bezorgdheid der regering van 's Hertogenbosch, voor een vijandelijken inval.
De ruiters der stad 's Hertogenbosch, in bezetting te Oijen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 209, 210

Kapittel 15

IJzerwerk tot herstelling van het geschut.
Smeden der ijzeren noodslang genaams het Stuer ghewalt.
Stuer ghewalt
Werkloon en kostgeld van mr Jan van Zegen en zijnen knecht voor het smeden van het Stuer ghewalt in het rekeningjaar St. Remeys 1510 tot St. Remeys 1511.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 212

1511

Kapittel 44

Brabant in oorlog met Gelderland, vallen de Boscchenaars in den Bommelerwaard.
Togt van den Graaf van Nassau met de Bosschenaars naar Alem, Kessel en Empel.
Sollicitatie om schadeloosstelling voor de te Rossem verslagen en gevangen burgers van 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 230, 235

Kapittel 46

Een boden des nachts naar Rosmalen en verdere dorpen met last om de klok te slaan.
Tijding dat de vijand zich te Nuland bevond.
Zending aan den Graaf van Nassau te Diest, om hem over te halen met zijn volk naar 's Hertogenbosch te komen.
De vijand te Rosmalen.
Een boden met 2 Hoofdlieden naar Rosmalen en Nuland gezonden om de sterkte van den vijand op te nemen die Geffen en Nuland verbrande.
Oss door hen verbrand. Een bode naar die plaats en naar Geffen en Nuland, ter zake van dien brand.
het geschut wordt van Lith naar de stad 's Hertogenbosch terug gebragt.
De Geldersche zijn voor de poorten van 's Hertogenbosch en in de Meijerij.
Item naar de vloot te Empel op de Maas, om te vernemen of de vijand over die rivier teruggetrokken was.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 237, 239, 240, 242

Kapittel 47

Uitgaven tot het maken van buskruid, pijlen, kogels, geschut, bolwerken, staketten, enz.
Nadere uitgaven tot het maken van de groote noodslang het Stuer ghewalt, gemaakt door mr Jan van Zegen uit Keulen.
Het Stuer ghewalt gesmeed zijnde, wordt geboord.
Uitgaven ter zake van het voorzien der torens en muren alsmede om de beide einden der stad, (het Hinthamer- en Vuchtereinde) met staketten te versterken.
Het Stuer ghewalt voldoet bij de prove niet, de kogels komen er gebroken uit, de maker neemt aan het stuk te verboren.
Dagloonen aan werklieden in het versmeden en verboren van het Stuer ghewalt.
Paarden tot die boring gebruikt.
Arbeidsloonen aan werklieden tot die boring; kleine uitgaven daartoe.
Beproeving van het Stuer ghewalt buiten de Vuchterpoort, bewaking van dat stuk geschut, kleine uitgaven aan brand en licht, om daarmee het Stuer ghewalt te ontsteken.
Arbeidsloon aan werklieden tot het wederoprigten van het Stuer ghewalt.
Herstel van nader geschut.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 243, 245

Kapittel 48

Uitgaven ter zake van het voorzien der torens en muren alsmede om de beide einden der stad, (het Hinthamer- en Vuchtereinde) met staketten te versterken.
Nieuwe drijfboom buiten de waterpoort, landweren, draaibomen, dammen van aarden- en rijswerk, met geschut beplant, staketten bij de uiteinden der stad naar de zijden van Hintham en Vucht en herstelling van de torens en vestingwerken, zoowel binnen als buiten de stad.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 245

Kapittel 49

Jan Heynsen, bouwmeester der cathedraal, maakt een vorm voor de kogel der groote kartouw.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 245

Kapittel 57

Arbeidsloon aan onderscheidene timmerlieden tot het opwinden en in den grond graven van de groote noodslang, genaamd het Stuer ghewalt, ten einde die te kunnen boren.
Het Stuer ghewalt geboord zijnde, uit den grond gegraven.
Arbeidsloon aan die noodslang en aan de sleden.
Idem aan de stoeningen van gezegd Stuer ghewalt, aan 2 ramen om daar tegen te schieten, aan de laay en stelling van dat stuk geschut.
Idem voor het uit- en inbrengen van het Stuer ghewalt bij het beproeven op stads muur.
Onderscheidene herstellingen aan stads vestingwerken, poorten en bruggen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 248

Kapittel 60

Uitgaven aan arbeiders die in de verschillende ambachten als de timmerlieden, metselaars, enz., hebben geholpen, zoo wel aan stad gebouwen als vestingwerken en artillerie.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 250

Kapittel 62

Schadeloosstelling aan burgers, van regeringswege, gedurende den oorlog belast geweest met het onderzieken der dag- en nachtwachten binnen de muren der stad 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 252

1512

Kapittel 10

Op het einde van September 1512 waren de Gelderschen voor de poorten van 's Hertogenbosch, beroofden en verbandden Hintham en Orthen, de 5 vaantjes krijgsknechten in dienst der stad en de meijerij teeren aan andere zijden der stad Vucht en het gehucht het Reut uit, de ingezetenen van die dorpen en gehuchten konden daarom hunne accijnsen niet betalen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 255

Kapittel 12

De oorlogsschepen van Gorinchem op weg naar 's Hertogenbosch.
Die van Hees, Geffen, Nuland en Rosmalen krijgen last, om ter oorzake van de vorst, de groote brug af te breken.
Kennisgeving aan de buitengezetenen der stad 's Hertogenbosch dat de Gelderschen met schuiten overkwamen.
De Ritmeester Tengnagel met zijne ruiterij naar 's Hertogenbosch ontboden.
Idem om te 's Hertogenbosch te komen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 265, 269

Kapittels 18, 19, 20, 22 en 23

Brief aan de gezwoornen op den Dungen, om alle schuiten binnen 's Hertogenbosch te brengen.
Uitgaven aan vesting- en verdedigingswerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 272

Kapittel 24

Hertog Hendrik van Brunswijk, door den Keizer naar 's Hertogenbosch gezonden om het land te verdedigen als Opperste Kapitein.
De Hertog van Brunswijk het oorlog voeren moede, wordt als opperste Kapitein dirigerende den oorlog, door den Graaf van Nassau vervangen, zijn genade door de regering van 's Hertogenbosch met haver en wijn beschonken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 272

Kapittel 26

Twee vaatjes om daarmede op St. Jans toren te coeren (sijnen).
Het luiden der klok in St. Jans toren voor het openen en sluiten der poorten.
Visitatie van stads poorten en vestingmuren.
Een oud schip gekocht om met den afbraak stads poorten en blokhuizen te herstellen.
Pikworsten gemaakt, pik en teer daartoe gebruikt.
Vervoer van geschut.
Een baerdse van Heusden naar 's Hertogenbosch gebragt, vervoer en beproeving van geschut.
Het Stuer ghewalt nagezien wegens een gebrek van binnen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 275, 276, 277

1513

Kapittel 2

Uitgaven wegens huisvesting en voeding aan het krijgsvolk, zoo te voet als te paard, des Graven van Nassau, te rekenen van den 10 Mei 1513.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 281

Kapittel 4

Herstel en versterking der vestingwerken van de stad 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 282

Kapittel 20

Proces van den bussmid Jan van Zegen te Keulen, over het Stuer ghewalt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 290

1514

Kapittel 54

Proces in den Raad van Brabant met Jan van Zegen, kanonsmid te Keulen, in het geschil over het Stuer ghewalt en in andere zaken. Voorstel om die zaken in der minne af te doen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 293-294

Kapittel 55

Proces te 's-Hertogenbosch voor Schepenen en Schout te Heusden belegd, ter zake van de eisch van Jan van Zeghen, bussensmid te Keulen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 297

1516

Kapittel 28

Vestingwerken der stad 's Hertogenbosch versterkt en hersteld. Konstabels in dienst der stad de wacht te houde.
De toren in stads vestingwerken bij de Weversplaats gebouwd.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 330, 332

1517

Kapittel 5-8

Verkochte erf- en lijfrenten om uit de opbrengst andere renten ten laste der stad af te doen en om daaruit stads vestingwerken te herstellen, te versterken en uit te breiden, alsmede tot schadeloosstelling voor daartoe ingenomen huizen en erven op het Hinthamereinde en bij Adam van Mierdens gasthuis.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 333

Kapittel 67

De aarde uit de rivier de Dieze gehaald en daarmede stads vestingwerken verhoogd en versterkt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 340

1519

Kapittel 5

Verkoop van lijfrenten, om uit de opbrengst daarvan, een gedeelte der vestingmuur om den Vuchterendijk te bouwen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 344

Kapittel 21

Weggraving der aarde uit den Burgt der stad 's Hertogenbosch, om daarmede stads vestigingwerken te versterken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 348

1520

Kapittel 23

Nieuwe vestingmuur om den Vuchterdijk aan de zijde van St. Corneliskapel.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 350

Kapittel 1

Opbrengst van accijnsen en andere middelen der stad 's Hertogenbosch aangewezen, om daaruit de vestingwerken te herstellen en te vermeerderen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 351

Kapittel 5

Verkoop van lijfrenten ten laste der stad, om uit de opbrengst de vestingmuur achter St. Corneliskapel verder te voltooien.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 351

Kapittel 70

Eenen nieuwen grooteren buskruitmolen aangekocht, gesteld, in werking gebragt.
Bouwmeester der stad tot het verder ommuren van den dijk achter St. Cornelis kapel.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 358, 359

1521

Kapittel -

Stads accijnsen, welke gedurende eenige jaren aan de bouwmeesters der vestingwerken waren afgestaan tot voltooing der vestingmuren om den Vuchterdijk en het Hinthamereinde, opnieuw als ontvangsten in deze rekening gebracht.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 360

Kapittel 69

Herstel van de vestingwerken, zoo binnen als buiten de stad 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 373

1523

Kapittel 77

Brieven aan Berlicum en andere dorpen om gravers naar 's Hertogenbosch te zenden, tot het graven van eene nieuwe gracht ter versterking der stad.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 389

Kapittel 89

De busgaten in de vestingmuren verwijd.
Voorloopige bemanning van een schip van oorlog.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 403, 406

1526

Kapittel 72

28 Aug^s. wapening van de torens en vestingwerken der stad.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 424

1527

Kapittels 59

Hoofdman Lichthert met zijn volk uit Heeze en Leende naar de stad 's Hertogenbosch ontboden.
Opontbod der schepen van oorlog naar 's Hertogenbosch.
Ontbieding van voet- en paardenvolk naar 's Hertogenbosch.
De ruiterij van 's Hertogenbosch trekt naar den Ham op de tijding dat die van Tiel het blokhuis wilde innemen.
De ruiterij uit 's Hertogenbosch mede naar Oss gezonden.
De Hoofdlieden Joachim van Heusden en Tack van Empel naar Bokhoven gezonden, omdat de vijand schutgevaarte met de schepen op den stroom hield.
Stilstand van wapenen gesloten en daarna, in afwachting van den te sluiten vrede, verlengd.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 441, 442, 449, 450

Kapittel 72

Logiesgelden der ruiterij binnen 's Hertogenbosch in bezetting.
Vestingbouwmeesters in den laatsten Gelderschen oorlog, ter ondersteuning der zes gecommitteerden aangesteld.
Bier- en broodrekening voor de gravers aan stads vesten gewerkt hebbende.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 451, 453, 454

Kapittels 74-81

Uitgaven door de vestingbouwmeesters in den laatste Gelderschen oorlog gedaan.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 454

1530

Kapittel 9

Gravers aan de Dieze en de vestingwerken bij de Koepoort, nu de St. Janspoort.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 469

1534

Kapittel 28

Visitatie van stads vestingmuren, poorten en torens.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 515

1539

Kapittel 26

Grachten achter de nieuwe stadsvestingmuur op het Hinthamereinde opgegraven.
Joachim van Heusden, Opzigter over die graafwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 566, 567

1541

Kapittel 11

Opgraving van een gedeelte der vestinggrachten van 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 576

Kapittel 21

Eene galerij op stads vestingmuur, aan de weversplaats, gemaakt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 583

Kapittel 25

Graving van de stads vestinggracht, achter St. Barbara kapel, en die aan de Orthenpoort.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 583

Kapittel 30

Verbreeding van stadswal achter de tolbrug waartoe een gedeelte erf van het groot gasthuis werd ingenomen.
Ordonnantie voor de kapiteins der wijken met aanwijzing van hunne plaatsen op de muren ingeval van een aanval.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 589

1542

Kapittel 30

Hendrik van Son, ingenieur, aangenomen tot het ontwerpen van nieuwe vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 590

Kapittel 10

Stads vestinggrachten op onderscheidene punten verland, worden opgegraven en verdere werken hersteld uit vrees dat Maarten van Rossem een nieuwen togt mogt ondernemen.
De ingezetenen moeten dit graafwerk verrigten.
Tot meerdere spoed werden zij belast graafgelden op te brengen en ieder naar zijnen staat en vermogen daartoe geschat.
De ingezetenen van de steden, vrijheden en dorpen in de meijerij, worden mede tot het verrigten dier graafwerken opgeroepen, die bij niet opkoming in plaats van te werken, betalen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 591, 592

Kapittel 28

Vestingbouwmeesters door de stad 's Hertogenbosch aangenomen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 608

1543

Kapittel 122

Afmeting van het bepaalde vrijterrein voor de vestingwerken van 's Hertogenbosch, binnen welke alle gebouwen volgens de bevelen des Keizers moesten afgebroken worden.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 620

1545

Kapittel 126

Onteigening van een stuk grond, toebehorende aan de tafel van den Heiligen Geest, om stadswal achter de tolbrug te verbreeden. De stad doet die onteigende grond door eene sloot afgraven.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 637

1551

Kapittel 6

Schepenen, raden, hoofdlieden en burgers onderzoeken den toestand van stads vestingwerken en grachten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 672

1552

Kapittel 5

Vucht en andere dorpen aangeschreven, tot het zenden, van gravers naar 's Hertogenbosch om met graafwerken de stad te versterken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 679

1566

Kapittel 10..16

Stads fabrijkage vestingwerken en artillerie.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 757

Kapittel 12

Herstel van poorten, vestingwerken en bruggen.
De stads vestingwerken met geschut gewapend.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 758

Kapittel 15

Versterking van onderscheidene gedeelten der stad 's Hertogenbosch, vervoer en berging van buskruid en geschut.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 758

Kapittel 22

Herstellingen van geschut vestingwerken, torens in die vestingwerken en aan de hekels.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 769

Kapittel 23

Waakhuisjes op alle hoeken van de straten en aan de vestingwerken.
Waakhuisjes op sleden.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 769

Kapittel 25

Versterking der stad en het maken van buskruid.
De wilgenboomen buiten de stad afgehouwen, om tot verdediging der stad te worden gebruikt.
Aarde op de wallen bij de Vuchterpoort gebragt, om de schanskorven daarmede te vullen.
Geschut naar de Vuchterpoort gebragt.
Het muurwerk van het ronddeel aan de Hinthamerpoort door de daarin gebragte aarde gebarsten of gescheurd zijnde, wordt die aarde uitgekart en aan de vestingmuur gebracht.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 771, 772

1569

Kapittel 17

De vesten en daarop staande torens rondom de Stad gereinigd, omdat Don Frederik, zoon des hertogs van Alva verwacht werd, ten einde op te nemen, waar, hetzij binnen of buiten de Stad het gevoeglijkst een kasteel of sterkte zou kunnen worden gebouwd.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 834

Kapittel 21

Don Frederik op 4 en 5 October door stads-grachten gevaren, ten einde op te nemen, waar gevoeglijkst eene sterkte of kasteel zou kunnen worden opgeworpen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 835

1571

Kapittel 6

Brief aan den Stadhouder van het kwartier van Maasland te Oss, om graan naar 's Hertogenbosch te zenden en om karren, ten einde daarmede, tot versterking der Stad, het vuilnis en den baggergrond uit de binnen Diezen gekomen, op Stads-vestingwerken en de wallen te brengen.
Nadere aanschrijving aan de vier kwartieren der Meijerij, om karren te zenden tot het vervoeren der aarden uit de binnen Diezen gekomen, van de straten naar Stads wallen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 855, 856

1572

Kapittel 15

De binnen-Dieze in de stad 's Hertogenbosch uitgegraven en de vestingwerken daarmede versterkt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 877-878

1576

Kapittel 22

Versterking der vesting door mr. Peeter Scutkens.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 934

1577

Kapittel 5 en 6

Graafbrieven uitgezonden om werkvolk aan de vestingwerken der Stad 's Hertogenbosch.
Aanschrijvingen aan St. Michiels - Gestel, Oosterwijk en Boxtel, om karren voor het werk aan de vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 940

Kapittel 5 en 6

Aanschrijving aan verschillende dorpen, tot het zenden van gravers, karren en paarden, om te werken aan de verdedigingwerken der Stad 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 942

1578

Kapittel 14

Herstellingen aan de vestingwerken, poorten, schothekels, vestingtorens, casematten, bruggen, enz.
Verschillende herstellingen aan de vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 979, 980

Kapittel 20

Schepenen en anderen daartoe aangewezen, doen inspectie over de vestingwerken.
Wachters buiten de Stad, om alle aanslagen te verhoeden.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 985, 986

1580

Kapittel 11

Verkochte lijfrenten, om met de daarvan komende gelden de vestingwerken der Stad 's Hertogenbosch te versterken en tot aankoop van brand in de wachten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1003

1581

Kapittel 7

Eene nieuwe belasting ingesteld tot reparatie en fortificatie der Stads vesten en poorten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1020

1583

Kapittel 16

Bevel tot het maken van Stads vestingmuren.
Opneming der vestingmuren van de St. Jans- tot de Orthenpoort.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1043, 1044

1584

Kapittel 3

Jaarwedden voor de schrijvers aan de poorten, de wachters aan de schotbalken, de stokers in de wachten, de busmeesters, de wachters op den toren en de sluiters der poorten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1047

Kapittel 13

Pioneerwerken aan en buiten de vesting.
Rossen voor de borstweringen.
Pioniers, gravers, rossen stekers en andere werkers aan de vestingen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1049

Kapittel 16

Eene Commissie onderzoekt de vesting werken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1050

1586

Kapittel 16

Commissarissen visiteren de vestingwerken.
De vestingwerken binen en buiten de stad onderzocht, op het berigt dat de vijand een gruwelijken aanslag voor had.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1065, 1066

1587

Kapittel 8

De Regering doet bij het hooge water de Stad vestingwerken in oogenschouw nemen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1071

1591

Kapittel 14

De Platte forme aan de vestingwerken bij de St. Janspoort gemaakt.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1090

Kapittel 16

Op elk huis der Stad 's Hertogenbosch een stuiver belasting gezet, ten behoeve van de versterkingswerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1092

1593

Kapittel 6

De huizen achter de Mandenmakers afgebroken, om daar ter plaatse de vestingwerken uit te leggen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1100

1594

Kapittel 15

De Regering van 's Hertogenbosch, zendt de armen aan den Maaskant, in nood door overstrooming, brood bier en haring.
Zij doet de vestingwerken herstellen, die door het hooge water veel geleden hadden.
Zij, die gehouden zijn tot onderhoud van Stads muren, gelast dit terstond te doen, op straffe dat dit anders ten hunnen dubbele kosten zal worden gedaan.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1104, 1105

1601

Kapittel 13

Arbeiders in de loopgraven.
Zetten en stapelen van schanskorven.
Stads wallen door het hooge water afgespoeld, worden door aanvoer van aarde en slijk hersteld.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1136

Kapittel 15

Kogels door de belegeraars in de Stad geworpen.
Bevel dat uit ieder huis eene vrouw aan de verdedigingswerken moet komen pioneren.
Bevel dat ieder in persoon moet komen pioneren.
De Schilder Jan van Straesburg uitgezonden om de vijandelijke belegeringswerken op te nemen.
De belegeringswerken van den vijand door mr. Jan van Straesborch afgeteekend.
Jan Roeloffs van Diepenbeek, Glasschilder, brengt allen de wallen, forten en loopgraven door den vijand in de belegering van 's Hertogenbosch gemaakt, in teekening.
Mr. Jan van Straesborch brengt de belegeringswerken van den vijand in teekening.
Jan van Straesborch tekent de werken des vijands op de Pettelaar en op Eikendonk aangelegd.
Commissie tot opname van Stads vestingmuren van het vuur des vijands doorschoten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1137, 1140, 1141, 1142, 1144

1602

Kapittel 16

Herstel der vestingmuur aan de drie hekels of zogenaamde groote Hekel.
Uitnoodiging om de soldaten in de nieuw opgeworpen verdedigingswerken van levensmiddelen, tegen goede betaling, te voorzien.
Zes tonnen bier in die nieuwe verdedigingswerken gezonden, die tonnen daarin vernield.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1150, 1151

1603

Kapittel 16

Bier voor de werklieden die de musketkogels boven bragten en in het buskruid werkten.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1157

1604

Kapittel 16

Onteigening en betaling van gronden voor de vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1163

1605

Kapittel 17

Verbod tot het stoken van St. Maartensvuur en dat niemand steenen van de vestingmuren mag breken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1165

1608

Kapittel 18

De Stads vestingmuur op den Vuchteren dijk door het hoog water en den storm omgeworpen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1185

1609

Kapittel 6

Materialen tot opbouwing van de vestingmuren aan de Vuchterpoort en aan den Boom.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1191

Kapittel 19

Huisvesting van metselaars, gekomen om de herstelling der vestingmuur bij Couwenoort op den Vuchterendijk, aan te nemen.
Toelaag aan de metselaars en werklieden die de muren bij Couwenoort en bij den Boom aangenomen hebben.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1194

1613

Kapittel 16

De Ingenieur van hunne Hoogheden Sebastiaan van Thienen neemt met Schepenen de vestingwerken in ogenschouw; de Ingenieur ontvangt daarvoor eene tegemoetkoming van honderd Guldens.
Onthaal van den Ingenieur Silvan Roulin, tot inspectie der vestingwerken van H.H. gezonden.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1214-1215, 1216

1616

Kapittel 19

Vermeerdering en versterking der vestingwerken van 's-Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1232

1617

Kapittel 17

Materialen voor de versterking en uitbreiding van de vestingwerken der Stad 's Hertogenbosch.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1240

1618

Kapittel 22

Commissie om eene overeenkomst te treffen met den Burgemeester van Z. Boemel, tot de levering van steenen voor de vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1255

1619

Kapittel 17

Beplanting der vestingwerken.
Betaling van een gedeelte van Stads aandeel in het herstel en het maken van nieuwe vestingwerken, aan den ontvanger der fortificatien Nicolaas van Empel.
Betaling van het tekort op de 8000 gul. door den Stad ten verzoeke van den Gouverneur, tot voltooijing der vestingwerken, opgenomen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1259

Kapittel 21

De Regering betaald aan de Gouverneur van Grobbendonck, reis- en andere kosten, om te Brussel te bewerken, dat de fortificatien van 's-Hertogenbosch zouden worden uitgebreid, dat door die uitbreiding de Stad zou worden vergroot of wel, dat minstens geen huizen zouden afgebroken worden als zij zonder nadeel der versterking konden blijven.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1263

1621

Kapittel 18

Aankoop van steenen voor de vestingwerken.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1296

1622

Kapittel 22

Commissie aangaande de 6000 gul. door de Stad voor de vestingwerken op te brengen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1305

1625

Kapittel 6

Kapitein Verrijcken benoemd tot Luitenant-Generaal der artillerie.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1325

1629

Kapittel 8

Straatsteenen uit de vestingwallen opgegraven en ter beschikking van de regering der Stad, geborgen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1354

1641

Kapittel -

Buitengewone servitien tot huisvesting van een nieuw korps fransche soldaten te 's-Hertogenbosch in bezetting gekomen.

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1422